Op donderdagmiddag 22 mei 2025 om 12:30 uur is Rozalie Hirs te gast tijdens de Poëziemiddagen bij Antwerpen Boekenstad. In de Permeke Bibliotheek gaat Johan de Boose met haar in gesprek over haar meest recente bundel dagtekening van liefdesvormen. Tevens leest Rozalie uit haar bundel voor. Na aflooop van het […]
Categorie: lezing en debat
studium generale, cecilia arditto & rozalie hirs, koninklijk conservatorium
Op 16 december 2024 van 17:30-19:30 uur zijn de componisten Cecilia Arditto (zie foto) en Rozalie Hirs te gast tijdens het Studium Generale aan het Koninklijk Conservatorium. Zij vertellen over hun werk; tevens is er gelegenheid tot het stellen van vragen door de studenten compositie. De aanleiding voor deze nieuwe […]
feeling-thinking: embodiment and knowledge in the poetry of rozalie hirs and anne carson – proefschrift helena van praet, universiteit louvain-la-neuve
Op woensdag 11 december 2024 om 15:00 uur vindt de openbare verdediging plaats van het proefschrift van Helena Van Praet, getiteld Feeling-Thinking: Embodiment and Knowledge in the Poetry of Rozalie Hirs and Anne Carson. De locatie is de ‘Sénat académique’, Universiteit van Louvain-la-Neuve, Halles universitaires, Place de l’Université 1, 1348 […]
optreden – poëzie en wetenschap #1 wiskunde, knaw, amsterdam
Op woensdag 27 november 2024 om 19:30 uur opent de KNAW haar deuren voor een bijzondere avond waarin poëzie en wiskunde elkaar ontmoeten in het Trippenhuis, Kloveniersburgwal 29, Amsterdam. De vraag staat centraal of kunst en wetenschap ooit dezelfde taal spraken, een gemeenschappelijke taal die zowel het mysterie van het […]
meet the composer: rozalie hirs, contemporary ensemble academy, kc, den haag
Op dinsdagavond 12 november 2024 om 18:30-20:30 uur is componist Rozalie Hirs te gast tijdens een Meet the Composer van de Contemporary Ensemble Academy op het Koninklijk Conservatorium, Den Haag. Ze praat met de studenten over haar werk. Tevens speelt fluitiste Marieke Franssen article 8 [infinity] (2014) voor de studenten. […]
new harmonies from spectralism – interview percorsi musicali
Op 24 maart 2024 publiceert het Italiaanse online muziektijdschrift Percorsi Musicali het interview ‘new harmonies from spectralism – an interview with Rozalie Hirs’ door Ettore Garzia, voorafgegaan door een inleiding over haar muziek. Zie onder voor een aantal quotes uit het interview. Lees de volledige Engelstalige tekst op Percorsi Musicali […]
zonnezegen, hommage mark van tongele (1956-2023), watou poëziefestival
Op 26 augustus 2023 om 15:00 uur brengt poëziefestival Watou in samenwerking met Poëziecentrum Gent een hommage aan de eerder dit jaar veel te jong overleden dichter Mark van Tongele (1956-2023). Centraal staan gedichten die van Tongele speciaal voor Watou schreef, waaronder het gedicht ‘Zelfondervinding’ bij de nieuwe installatie van […]
meet the composer: rozalie hirs – bowdoin festival, maine, verenigde staten
Op 3 augustus 2023 van 10:00-11:00 EST (16:00-17:00 CET, Nederlandse tijd) is Rozalie Hirs te gast tijdens de Meet the Composer-serie op het Bowdoin International Music Festival in Brunswick, Maine, Verenigde Staten. Zij geeft een lezing over haar muziek en wordt geïnterviewd door Derek Bermel en Andreia Pinto Correia. De […]
ecologica (2023), zaailingen: poëzie & ecologie, amsterdam – boekpresentatie
Op 2 april 2023 om 15:00 uur in Perdu, Amsterdam, presenteren Saskia Stehouwer en Rozalie Hirs hun nieuwe poëziebundels wonen op de rand van het wonder (Uitgeverij Marmer, 2023) en ecologica (Uitgeverij Vleugels, 2023). Tijdens het programma zaailingen: poëzie & ecologie lezen de klimaatdichters Moya De Feyter, Rozalie Hirs en […]
spectrale muziek – lezing, prins claus conservatorium
Op donderdag 16 maart 2023 van 13:00-17:00 uur geeft Rozalie Hirs een lezing over haar muziek en de spectrale muziektraditie. De lezing vindt plaats op uitnodiging van Klaas ten Holt, hoofdvakdocent composite aan het Prins Claus Conservatorium, Hanze Hogeschool, Groningen. Bovenstaande foto toont het BACH Paviljoen van de architect Zaha […]
rondleiding #2, mélanie van der hoorn, arcam
Op zaterdag 11 februari 2023 van 15:30-16:30 uur verzorgt curator Mélanie van der Hoorn een rondleiding voor kinderen en volwassenen door de tentoonstelling Playing Architecture in het ARCAM, Amsterdam. Curator Mélanie van der Hoorn vertelt over haar onderzoek naar deze thematiek, de totstandkoming van de tentoonstelling en de installaties die […]
rondleiding #1, mélanie van der hoorn, arcam
Speciaal voor geïnteresseerden uit de ontwerppraktijk verzorgt curator Mélanie van der Hoorn op donderdag 9 februari 2023 van 17:00-18:00 uur een rondleiding door de tentoonstelling Playing Architecture in het ARCAM, Amsterdam, die zij samenstelde. Curator Mélanie van der Hoorn vertelt over haar onderzoek naar deze thematiek, de totstandkoming van de […]
lidy van marissing – portret, perdu
Op vrijdag 23 september 2022 presenteert Perdu een avond rond het werk van de Nederlandse schrijver en dichter Lidy van Marissing (*1942). Frank Keizer verzorgt een inleiding en Arjen Mulder een lezing over haar werk. Lidy is virtueel aanwezig voor een interview door Asha Karami en andere redactieleden van Perdu. […]
ways of space (2019), akademie van bouwkunst, amsterdam
Op zaterdag 23 april 2022 van 11:30 tot 12:15 uur geeft Machiel Spaan een lezing over ways of space (ontwerp: Machiel Spaan; muziek: Rozalie Hirs, 2019). Tevens is er een luistersessie van de installatie. De lezing en luistersessie zijn onderdeel van het event Unlearning Space, dat gedurende de hele dag […]
luisterhuis (2017), architekturzentrum wien, oostenrijk – rondleiding, lezing
Op 5 april 2022 van 17:30-18:30 uur geeft curator Mélanie van der Hoorn een rondleiding met lezing over het Luisterhuis (2017) van Machiel Spaan (ontwerp) en Rozalie Hirs (muziek). Het werk is tot 5 september 2022 onderdeel van de tentoonstelling Serious Fun. Architecture & Games in het Architecturzentrum Wien (AzW), […]
je wordt van moment tot moment voortgestuwd door je verlangen – interview marjoleine de vos, nrc
10 maart 2022. Een interview door Marjoleine de Vos verschijnt vandaag online op de NRC, morgen in NRC Boeken (krant). Het interview is getiteld ‘Je wordt van moment tot moment voortgestuwd door je verlangen’ (krant) of ‘Jij bent als lezer de muzikant van dat gedicht, je geeft het vorm’ (online). […]
camping de vrijheid op safari #1 – interview ingmar heytze, ilfu
16 februari 2022. Camping De Vrijheid op safari lanceert haar eerste aflevering: Ingmar Heytze interviewde Rozalie Hirs over haar nieuwe dichtbundel oneindige zin (Querido, 2021) tijdens de boekpresentatie in de Bilthovense Boekhandel op 23 oktober 2021. Nu is er een podcast van gemaakt en gepubliceerd via het Internationaal Literatuurfestival Utrecht. […]
beeldspraak #10 – elke de rijcke, poëziecentrum, gent
14 december 2021. Elke De Rijcke interviewt Rozalie Hirs over haar nieuwe bundel oneindige zin (Amsterdam: Querido, 2021) voor de podcastserie Beeldspraak, Poëziecentrum, Gent, België. De nieuwe aflevering #10 is online te beluisteren via diverse mediakanalen, waaronder Soundcloud en Spotify. Met grote dank aan Carl de Strycker en Stefaan Goossens […]
oneindige zin (2021), nijmegen – boekpresentatie
Op 18 november 2021 van 17:30-19:00 uur presenteert Rozalie Hirs haar nieuwe poëziebundel oneindige zin in Poëziecentrum Nederland in samenwerking met de onafhankelijke, eigenzinnige boekhandel Roelants, Nijmegen. Rozalie vertelt over haar creatieve proces en de nieuwe bundel, zojuist verschenen bij Uitgeverij Querido. Ook leest de dichter voor. Dan kunnen de […]
oneindige zin (2021), bilthoven – boekpresentatie
Op zaterdagochtend 23 oktober 2021 van 11:00-12:00 presenteert Rozalie Hirs haar nieuwe poëziebundel oneindige zin in de onafhankelijke Bilthovense boekhandel. Collega-dichter Ingmar Heytze interviewt Rozalie over haar creatieve proces in relatie tot de nieuwe bundel, die zojuist is verschenen bij Uitgeverij Querido. Ook leest de dichter voor. Tijdens een hapje […]
ways of space (2019), aubette, frankrijk – lezing, tentoonstelling
Op zaterdag 16 oktober 2021 van 14:00 tot 18:00 uur presenteren architect Machiel Spaan en componist-dichter Rozalie Hirs hun intermediale architecturale klankinstallatie ways of space (2019) in de Aubette, Strasbourg, Frankrijk. Bovenstaande foto toont Sophie Taeuber-Arp, die samen met Jean Arp en Theo van Doesburg de Aubette (1928) heeft ontworpen. […]
oneindige zin (2021), rotterdam – boekpresentatie
Op zondagmiddag 10 oktober 2021 om 15:00 uur presenteert Marcel Möring drie nieuwe interviews binnen zijn wekelijkse literaire serie in boekhandel Donner, Rotterdam. Te gast zijn Nelleke Noordervliet, Bart Chabot, en Rozalie Hirs, die hun nieuwste werken presenteren. Rozalie stelt haar nieuwe poëziebundel oneindige zin voor, die zojuist verschenen is […]
oneindige zin (2021)
“Hirs bewijst in deze bundel opnieuw dat ze als geen ander een poëtisch taalspel kan creëren. (…) Hirs’ vernuftige tour de force staat pal in de eenentwintigste eeuw.” (Helena Van Praet, De Reactor)
“Vanuit dit moment van ontvankelijkheid start Hirs een verrassende en overrompelende verkenning van taal, tijd, ruimte, mens, natuur, waarneming, herinnering.” (Anne ter Beek, Awater)
“De nieuwe bundel heet oneindige zin, waarbij alle betekenissen van het woord ‘zin’ meespelen. Deze poëzie is zintuigelijk, heeft enorme zin om te genieten en zoekt naar zingeving, maar kan ook gelezen worden als één lange volzin zonder interpunctie waaraan nooit een einde komt.” (Piet Gerbrandy, Poëziekrant).
poëzie op zondag, oba – interview
Op zondag 16 mei 2021 om 16:00 uur presenteert de Openbare Bibiliotheek Amsterdam (OBA) haar maandelijkse poëziemiddag. Ineke Holzhaus interviewt Rozalie Hirs. Daarnaast leest de dichter voor uit haar nieuwe dichtbundel, die dit najaar bij Singel Uitgeverijen|Uitgeverij Querido zal verschijnen. De middag wordt mogelijk gemaakt door De Schrijverscentrale. Datum: 2021-05-16 […]
instituut voor sonologie, koninklijk conservatorium – lezing
Op woensdag 14 april 2021 van 13:00 tot 15:00 uur geeft Rozalie Hirs een lezing in de serie History of Contemporary Music aan het Instituut voor Sonologie, Koninklijk Conservatorium, Den Haag. Ze vertelt over Spectrale en post-Spectrale muziek in relatie tot haar eigen werk. De locatie is Juliana van Stolberglaan […]
ways of space (2019), steim, amsterdam
*** Nederlandse vertaling volgt *** On Sunday 29 November at 11:30 CET the architectural sound sculpture Ways of Space (2019) by architect Machiel Spaan (spatial design) and composer Rozalie Hirs (electronic music composition) is exhibited at STEIM, Schipluidenlaan, Amsterdam, The Netherlands. Spaan and Hirs introduce the work through a short […]
te gast bij ‘ontmoet de dichter’, poëziecentrum nijmegen
Op zaterdag 12 september 2020 van 14:00-16:15 uur is Rozalie Hirs te gast bij Ontmoet de dichter…, Poëziecentrum Nederland. Wim van Til interviewt haar in de Openbare Bibliotheek, Mariënburg, Nijmegen. Datum: 2020-09-12 Tijd: 14:00-16:15 Locatie: Openbare Bibliotheek, Mariënburg 29, Nijmegen Uitvoerder(s): Rozalie Hirs (dichter), Wim van Til (curator, interviewer) Ontmoet […]
music and ecology, iscm, nieuw zeeland – lezing
**UITGESTELD I.V.M. CORONA PANDEMIE** Van 24 tot en met 26 april 2020 vindt de conferentie tijdens de World New Music Days 2020 plaats in Auckland, Nieuw Zeeland. In het kader van de conferentie presenteert Rozalie Hirs een lezing over eigen werk getiteld ‘Music and Ecology’. De World New Music Days […]
ways of space (2019), van eesteren museum, amsterdam – opening
**UITGESTELD I.V.M. CORONA PANDEMIE** Op vrijdag 3 april 2020 om 17:30 uur is de feestelijke opening van de tentoonstelling van ways of space (2019) van Machiel Spaan (ruimtelijk ontwerp) en Rozalie Hirs (muziek) met een informele lezing door de makers. Vervolgens is er gelegenheid tot het bezoeken van de installatie, […]
hand in hand (2020), lauffen am neckar, duitsland
**UITGESTELD I.V.M. CORONA PANDEMIE** Op zaterdag 21 maart 2020 om 20:00 uur speelt Sonar Quartett samen met de sopraan Maraile Lichdi het nieuwe werk hand in hand (poëzie, muziek; 2020) van Rozalie Hirs. Voorafgaande aan het concert vindt er een interview met de componist/dichter plaats en leest zij haar gedichten. […]
hand in hand (2020), heilbronn, duitsland – wereldpremière
**UITGESTELD I.V.M. CORONA PANDEMIE** Op vrijdag 20 maart 2020 om 19:30 uur speelt Sonar Quartett samen met de sopraan Maraile Lichdi de wereldpremière van hand in hand (poëzie, muziek; 2020) door Rozalie Hirs. Voorafgaande aan het concert vindt er een interview met de componist/dichter plaats en leest zij haar gedichten. […]
ways of space (2019), museum drachten – lezing
Op maandag 3 februari 2020 om 14:00 uur presenteert Museum Drachten een lezing over de architectonische klankinstallatie Ways of Space (2019) door Rozalie Hirs (muziek) en Machiel Spaan (ontwerp), gevolgd door een bezoek aan de installatie in het Van Doesburg Rinsemahuis samen met de makers. Van 4 februari tot 30 […]
lezing over verdere bijzonderheden en muziek, interactiviteit
Op woensdag 15 januari 2020 van 12:30 tot 14:00 presenteert Rozalie Hirs een lezing over haar meest recente dichtbundel verdere bijzonderheden (Amsterdam: Querido| Singel Uitgeverijen, 2017) in relatie tot haar muziek en interactieve, digitale toepassingen. Rozalie leest tevens gedichten uit de bundel. Aan bod komt de digitale interactieve installatie app […]
tama, tokyo, japan – interview
Op 11 januari 2020 om 15:00 JST interviewt muziektheoreticus Cathy Cox de componist Rozalie Hirs in een speciaal evenement tijdens TAMA Music Festival, Tokyo, Japan, ter gelegenheid van de Aziatische première van Hirs’ strijkkwartet Zenit (2010), uitgevoerd door greenroom players. Muziektheoreticus Cox promoveerde in 2006 aan Columbia University, New York. […]
zenit (2010) – aziatische première
Op 11 januari 2020 spelen greenroom players om 13:00 uur tijdens het TAMA Music Festival, Tokyo, Japan. Onder meer spelen zij Zenit (2010), het eerste strijkkwartet van Rozalie Hirs (ロザリー ヒルス). Het concert wordt voorafgegaan door een korte inleiding door de componist. Na afloop om 15:00 interviewt Cathy Cox de […]
ways of space (2019), van doesburghuis, parijs – finissage
Op zaterdag 7 december 2019 om 16:00 uur is de vijfde Open Zaterdag van Machiel Spaan en Rozalie Hirs tijdens hun verblijf in het Maison Van Doesburg, Meudon, Hauts-de-Seine (Paris), Frankrijk. Ze presenteren de finissage van de tentoonstelling van hun nieuwe architectonische klanksculptuur Ways of Space (2019) die zij op […]
lezing, pratt institute, new york
Op 19 november 2019 van 14:00 tot 15:50 uur geeft Rozalie Hirs een lezing voor de studenten Creative Writing (klas van professor Christian Hawkey) aan het Pratt Institute, New York. Onderwerpen zijn, onder meer, de invloed van meertaligheid, muziek en digitale media op haar dichtwerk, en hun respectievelijke verschijningsvormen. Rozalie […]
open zaterdag III, van doesburghuis, parijs, frankrijk
[Inviation en Français] Op zaterdag 5 oktober 2019 is Jaap Blonk te gast in het Maison Van Doesburg, Meudon Hauts-de-Seine, Frankrijk. Blonk brengt eigen muzikaal en poëtisch werk en gedichten van I.K. Bonset (pseudoniem van Theo Van Doesburg). Daarnaast brengt Rozalie Hirs haar gedichten in het Nederlands, afgewisseld met de […]
spectralisms 2019, IRCAM, frankrijk – lezing
Op 12 juni 2019 om 14:30 uur geeft de Belgische componist en muziektheoreticus Bert Van Herck een lezing over de muziek van Rozalie Hirs. Aan bod komen in het bijzonder de compositie-technieken die zij ontwikkelde voor haar Platonic ID (2005-06) en Book of Mirrors (2001). De lezing vormt onderdeel van […]
interview, parijs, frankrijk
Op zondag 9 juni 2019 om 15:30 uur interviewt Margot Dijkgraaf de dichters Simone Atangana Bekono, Rozalie Hirs en Hester Knibbe tijdens het event Phares du Nord #10. Tevens lezen de dichters voor uit eigen werk. Daarnaast lezen de vertaler Jan Mysjkin en Kim Andringa hun Franse vertalingen van de […]
gestamelde werken, interactiviteit – lezing
Op 16 januari 2019 van 12:30 tot 14:30 uur presenteert Rozalie Hirs op de Hogeschool voor de Kunsten (HKU), Utrecht, een lezing en workshop over haar poëziebundels, in het bijzonder gestamelde werken (2012) en interactieve gedichten, digitale poëzie. Deze lezing is onderdeel van een curcus door Corina Breukink-Prosper over hedendaagse […]
literaire salon, schimmelpennink
Op zondag 1 januari 2019 presenteert Boekhandel Schimmelpennink een nieuwe editie van zijn befaamde literaire salon. Te gast zijn Hannah van Binsbergen, Rozalie Hirs, en Hans Aarsman. De gasten dragen voor uit hun werk en worden geïnterviewd door Karin van As. programma 16:00-16:30 Hannah van Binsbergen 16:30-17:00 Rozalie Hirs 17:00-18:00 […]
matinee café, ntr, radio 4
Op 14 Juli 2018 van 16:25 tot 17:30 uur is Rozalie Hirs is te gast bij het Matinee Cafe op Radio 4 (NTR). Hans Haffmans interviewt Hirs over haar muziek, poëzie, inspiraties. Ook praten zij over het nieuwe opdrachtwerk voor Musikfabrik, dat op 18 mei 2019 in première gaat tijdens […]
parallel world and sea (2017-18), vredenburg
Op 13 mei 2018 om 20:30 uur speelt ASKO|Schönberg onder leiding van Etienne Siebens parallel world and sea voor ensemble en electronische klanken (2018) door Rozalie Hirs. Met medewerking van de solisten Ernestine Stoop en Godelieve Schrama op harp. De uitvoering vindt plaats in het kader van het concert Obsessions. […]
maison dora maar, ménerbes, france – salon
Op 22 maart 2018 om 18:00 uur presenteert Maison Dora Maar, Ménerbes, Frankrijk, zijn artists-in-residence Liz Brown, David Grand en Rozalie Hirs. De drie presenteren selecties uit nieuw werk en vertellen over hun ideeën. Er is gelegenheid tot het stellen van vragen. De presentatie is in handen van Gwen Strauss, […]
meertaligheid: toren van babel I, diapason
Op 15 december 2017 om 20:30 uur vindt de eerste avond Diapason in de serie Toren van Babel plaats in Perdu. De avonden worden samengesteld door Lucie Fortuin, Linda Veldman, Frances Welling (Avondenredactie/ directeur Perdu). De avond begint met de presentatie van het meertalige gestammelte werke door Rozalie Hirs, dat […]
dichter van geluk, groningen
Op woensdagmiddag 8 november 2017 om 12:30 uur vindt Dichter van geluk plaats in de Openbare Bibliotheek, Groningen. Rense Sinkgraven interviewt gastdichter Rozalie Hirs over geluk, haar inspiratiebronnen en het creatieve proces. Rozalie leest poëzie uit haar nieuwe, te verschijnen dichtbundel verdere bijzonderheden (Amsterdam: Querido, 2017). In samenwerking met het […]
journée d’études messiaen/ murail – lezing
Op 27 juli 2017 om 10:00 uur geven de componisten en musicologen Franck Bedrossian, Pierre-Albert Castanet, Jonathan Cross, Sampo Haapamaki, Thomas Lacoste, en Rozalie Hirs lezingen over nieuwe muziek en compositorische technieken. Daarnaast wordt Tristan Murail geïnterviewt over zijn werk. De Journée d’Études Messiaen/ Murail vindt plaats in het kader […]
woorden en muziek, parijs – lezing & ronde tafel gesprek
Op 23 januari 2017 geeft Rozalie Hirs tijdens de Tenso Conferentie een lezing over haar ervaringen met woorden in muziek. Daarnaast neemt ze als dichter èn als componist deel aan twee paneldiscussies over het onderwerp. programma 09:30 uur opening words with Emmanuel Honoré (FR) and Leo Samama (NL) 09:45 uur […]
new emergences #5 – breaking the glass ceiling
Op dinsdag 13 december 2016 om 19:30 uur zijn keynote spreker Kate Moore en de panelleden Henriëtte Post, Joel Ryan en Rozalie Hirs te gast tijdens de vijfde aflevering van New Emergences. Zij bespreken emancipatie in relatie tot muziek. De moderatie is in handen van Anne La Berge. New Emergences […]
poëziesalon #3: mark boog, bernke klein zandvoort
Op 22 mei 2016 van 15:00-16:00 uur presenteren Rozalie Hirs en Lieke Marsman de derde editie van PS Post Scriptum|Poëziesalon. De gasten zijn Mark Boog en Bernke Klein Zandvoort. Rozalie en Lieke interviewen de gastdichters over hun poëtica en ideeën. De locatie is Perdu, Kloveniersburgwal 86, Amsterdam. PS Post Scriptum|Poëziesalon […]
portretconcert, festival van vlaanderen
Op 24 april 2016 presenteren het Penhuis Kortrijk en het Festival van Vlaanderen Kortrijk in samenwerking een portretconcert van Rozalie Hirs met haar poëzie en muziek. De presentatie is in handen van Alain Delmotte die tevens een interview met Hirs verzorgt. Voorts staan op het programma een concert met haar […]
poëziesalon #2: astrid lampe, maartje smits
Op 21 februari 2016 van 15:00-16:00 uur presenteren Rozalie Hirs en Lieke Marsman de tweede editie van PS Post Scriptum|Poëziesalon. De gasten zijn Astrid Lampe en Maartje Smits. Rozalie en Lieke interviewen de gastdichters over hun poëtica en ideeën. De locatie is het internationale literatuurfestival Read My World, Tolhuistuin, Amsterdam. […]
to witness matter
Op 11 december 2015 om 20:30 uur presenteert Perdu een avond rond het thema herinnering. De voertaal is Engels. “memory for two, memory for several, world-memory, memory-ages of the world” (from: Cinema 2: The Time-Image (1989) by Gilles Deleuze. Vertaald uit het Engels door Hugh Tomlinson en Robert Galeta. p.119). […]
harry mulisch festival, de balie – interview jeroen vullings
Op 6 november 2015 van 23:00-23:45 uur interviewt Jeroen Vullings Rozalie Hirs ter ere van het Harry Mulisch Festival in De Balie, Amsterdam. Wees van harte welkom! Dit gesprek maakt onderdeel uit van Het Mirakel, een serie interviews door Jeroen Vullings over de integratie van wetenschap en andere kunsten binnen […]