“Elke bundel van Rozalie Hirs is weer een nieuwe verzameling overrompelende ‘toonkunst’ in alle betekenissen van het woord.” (Dietske Geerlings, Tzum)
“Deze muzikaliteit hangt natuurlijk samen met haar achtergrond als componist, maar ze wordt mede bepaald door haar onstuimige omgang met de taal en de manier waarop ze woorden als het ware bespeelt.” (Helena Van Praet, Poëziekant)
“De taal vloeit en zit vol klankverschuivingen. Ook durft Hirs de gangbare syntaxis los te laten. Zinnen en zinsdelen zijn dikwijls op meerdere wijzen met elkaar te verbinden, waardoor je vanzelf langzaam en zorgvuldig leest. Het is inmiddels een beproefd procedé in dit oeuvre maar hoeft begrip, als dat al relevant is, niet in de weg te staan.” (Alfred Schaffer, De Groene)
“Meer dan een autobiografie is dit een liefdesbundel. Een bundel waarin de liefde zich voltrekt. Op dezelfde manier als in ecologica bedrijft Rozalie Hirs in dagtekening van liefdevormen een romantiek die […] nooit bezit neemt van wat ze bezingt, niet van de ander, maar ook niet van het zingende zelf. Een romantiek die vrij is en vrij laat, die zich overgeeft aan ‘dat stomme geluk van wording’.” (Joost Baars, Awater)
“Net als ecologica roept de bundel op tot liefhebben en verbinding zoeken met de ander en de wereld om je heen. Zolang je hier bent, is er niets beters te doen dan ‘in elkaars ommezien te ademen’.” (Dietske Geerlings, Tzum)
“Dat ze als kind al verwonderd en wendbaar in het leven stond, blijkt uit haar recent verschenen bundel dagtekening van liefdesvormen. Hierin koppelt ze aan alle jaartallen van haar leven een gedicht en legt ze zo het mozaïek van Rozalie Hirs: een autobiografie op basis van haar liefdeservaringen.” (Jelle Van Riet, De Standaard)
“Toch is dit geen bundel liefdesgedichten in enge zin: het begrip ‘liefde’ moet opgerekt worden naar een diepe verbondenheid met de wereld.” (Helena Van Praet, Poëziekant)
“In dagtekening van liefdesvormen wordt niet alleen de romantische of erotische liefde bezongen die tussen volwassen mensen kan bestaan, maar ook de liefde voor de wereld vanuit het oogpunt van het kind. Vriendschap is eveneens een vorm van liefde […].” (Alfred Schaffer, De Groene)
“Eerst heel ongemerkt, maar gaandeweg realiseer je je dat er, hoe verder je in de bundel komt, steeds meer een ‘jij’ en een ‘wij’ ter sprake komt. Dit mondt uit in de sublieme vierde afdeling ‘ik doe mijn haar [thema en variaties]’, die bestaat uit dialooggedichten die bestemd zijn om te lezen door een ‘iemand’ en een ‘iemand anders’. Letterlijke samenzang dus.” (Joost Baars, Awater)
“Het maakt van Dagtekening van liefdesvormen Hirs’ meest menselijke bundel tot nu toe.” (Helena Van Praet, Poëziekant)
“Er is onophoudelijk een samenklank van voelen, denken, waarnemen, reflecteren en ondergaan.” (Dietske Geerlings, Tzum)
“De aandacht voor denkend voelen of voelend denken is in het onderzoekende werk van Hirs een constante, en in dagtekening van liefdesvormen veelzeggend expliciet.” (Alfred Schaffer, De Groene)
“Hirs maakt gebruik van een indrukwekkende veelvormige sprokkelspraak – waarbij de spreker als het ware herinneringen bijeensprokkelt – maar deze uitdagende taal maakt de bundel niet minder leesbaar (of zingbaar!) omdat Hirs een van de meest virtuoze hedendaagse Nederlandstalige dichters is.” (Helena Van Praet, Poëziekant)
“Er is geen begrenzing, haar bundel doet zich voor als een oneindig universum, van taal weliswaar, maar al lijken letters begrensd te worden door het einde van het woord, de woorden door het einde van de regel, de regels door het einde van de bladzijde en de bladzijden door het einde van de bundel, die begrenzing is een illusie, want net als dat je door een oneindig groot landschap wandelt, kun je alle kanten op kijken en ontdek je steeds weer iets nieuws. Als je al samenhang ontdekt, dan heb je die als lezer zelf gevonden.” (Dietske Geerlings, Tzum)
“Het spel met grammatical functies en de ontsporende zinnen die zo typisch zijn voor Hirs’ oeuvre nemen nog steeds een belangrijke plaats in, maar deze bundel valt vooral op door het welig tierende woordspel.” (Helena Van Praet, Poëziekant)
“Dichter en componist Rozalie Hirs plaatst naast de dagtekening ‘liefdesvormen’. Mooi contrast. Waarom zou je manieren of soorten van liefhebben willen boekstaven? Waarschijnlijk om ze niet kwijt te raken, om erop terug te kunnen vallen. Liefde als fundament, in de breedste zin.” (Alfred Schaffer, De Groene)
“Daarin is en blijft Rozalie Hirs een tegenculturele kracht die we moeten koesteren.” (Joost Baars, Awater)
inhoud
1. gedichten uit dagtekening van liefdesvormen
1.1 onuitsprekelijke
1.2 tijdelijke
1.3 zee van licht
1.4 dagtekening van liefdesvormen
1.5 de gewone vorm
2. evenementen
3. pers
3.1 Alfred Schaffer: Kom tevoorschijn, De Groene Amsterdammer
3.2 Helena Van Praet: Herinneringen tot leven wekken via sprokkelspraak, Poëziekrant
3.3 Joost Baars: Dat stomme geluk van wording, Awater
3.4 Dietske Geerlings: ben ik buiten de zichtbare wereld in het gedichtsveld, Tzum
3.5 Jelle Van Riet: Liefde en moed, die twee heb je nodig, De Standaard der Letteren
4. flaptekst
gedichten
onuitsprekelijke
op deze hartgrondigste dag bezingt de roos
hoe we hemelsblauw schutterig liefhebben
en denken zijn trage tijd van naderen vindt
een vrijgevochten toekomst van de roes
vandaag in leegte nevenschikkend de graagte
van een opgestoken licht en wind in tijding
zijn innigste vormen door ons begrip rollen
als brandende wolken verloren vleugels
vooruitlopend op deze godsliederlijke wereld
van voorlopige zin de onuitsprekelijke
tijdelijke
het radeloze alledaagse in reddeloze overzichtelijkheid
ligt voor het oprapen zo kinderlijk bezien als maar kan
de strakke grijze lucht van slapeloosheid het kaf
en koren als mogelijkheden in de aangeboren speling
van het lot onzegbaar kortstondige verblijf in het tijdelijke
van je naam de eerste merel beschikbaar voor de lente
in een rag van zilveren dauwvliezen hemelhoog natuurlijker
rond losgeraakte beginsels van de eigen dood
zee van licht
in herinnering gebracht losbandig
nijpend gebrek en helderst gemis
zijn weerslag vindt in het minste
of geringste als een beweging
weerbarstig opwindbaar ontelbare
toverspreuken van een levende zon
spelenderwijs de gewezen golfslag
van brandend in slaap languit
in wassende wederzijdse stofwisselingen
lig ik open zonder weet van mijn lichaam
als niets rakelings langs zwanen zwemt
het dons van een kind in een wieg van klei
zo geruisloos die morgen veelbesproken
raken we aan reikhalzende kruisbestuivingen
en saamhorige wisselplaatsen
onderweg van jij naar jij
met gedeelde wolken
in een zee van licht
dagtekening van liefdesvormen
waar mijn hart zich begeeft
in klankwisselingen middels hier
en ergens even wanordelijk als ooit
schik en schikking voor eeuwig nu
of nooit in mogelijkheden
om de haverklap ons voorgezegd
door het blote oor zijn windingen
gebroken in het tijdsgewricht
van veelvormige sprokkelspraak
opdoemend vurig gloeiend
voor de vuist weg onzegbare
ledematen door de mond bladerend
het trommelvlies slaand met stilte
vallend in het zwarte gat van je alfabet
een slordig uurwerk van taal
de zelfkant langs sterren daterend
langs levenslijnen in je hand
te stillen kus opgeworpen
in de vlammende sporen van de zon
van aandoenlijke gewichtloosheid
een woord door de tong geschepte
sprakeloze graagte van bezinksels
dagtekening van liefdesvormen
op een opengeslagen kaart
waarlangs de dromer valt
in voelen denken gehulde kleuren
ogenblikken klaarlicht tot verdicht
toegroeiend naar ons ragfijn ontluiken
de gewone vorm
na uren van een tergend warme zomerdag
eten we wat en gaan voorbij de rots
langs raadselachtige strepen
vurig van stap en gevoelens voor elkaar
tussen hil en del zien we figuren
die de maan op immense hoogte maakt
getuigen van wetenschap en kennis
als werkelijkheid boven onbewerkte grond
door hemel schemerend beeld
in evenwicht met deze slinkende wereld
en wat we verder menen waar te nemen
in de gewone vorm van sterren en dingen
evenementen
*
27 januari 2024 – 16:00 uur
dagtekening van liefdesvormen
interview door Henk Groenewegen, boekpresentatie, voordracht, signeren
Boekhandel De Tribune
Kapoenstraat 8-10, 6211 KW Maastricht, Limburg
*
28 januari 2024 – 16:00 uur
dubbele boekpresentatie
een ronde bol een ronde bol (Studio Kers, 2023) – Peggy Verzett
dagtekening van liefdesvormen (Querido, 2024) – Rozalie Hirs
dialoog, voordracht, signeren
Boekhandel Donner
Coolsingel 129, 3012 AG Rotterdam, Zuid-Holland
*
30 januari 2024 – 20:00 uur (deuren open 19:30 uur)
dagtekening van liefdesvormen
inleiding door Querido’s poëzieredacteur Thomas Möhlmann, boekpresentatie, voordracht, signeren
m.m.v. Anneke Brassinga, Eva Gerlach, Astrid Lampe
Athenaeum Boekhandel
Spui 14, 1012 XA Amsterdam, Noord-Holland
*
2 februari 2024 – 11:00 uur
dagtekening van liefdesvormen
interview door Ike Bekking, boekpresentatie, voordracht, koffie en cake, gelegenheid tot het stellen van vragen, signeren
Bilthovense Boekhandel
Vinkenlaan 2, 3722 AJ Bilthoven, Utrecht
*
5 juni 2024
Eus’ Boekenclub (aflevering 41)
NTR, NPO2
*
21 juni 2024, 20:00 uur
Leidse Poëzienacht/ Van Rijn-festival
De Burcht, Van der Sterrepad 5, 2312 EK Leiden
*
18 augustus 2024, 15.30 uur
Poëtisch nazomeren, ABC Casa Portiera
Hof van Bollé, Peurssensstraat 64-66, 4527 BM Aardenburg
*
31 augustus 2024, 14:00 uur
Poëzie in de Oude Pastorie
Oude Pastorie, Kapelle-op-den-Bos (nabij Mechelen), België
*
5 oktober 2024, 20:00 uur
41ste Nacht van de Poëzie
Grote Zaal, TivoliVredenburg, Utrecht
*
23 november 2024 – 19:00 uur
Boektopia on Tour
Openbare bibliotheek, Stadsplein 3, 3600 Genk, België
*
24 november 2024 – 15:00 uur
Internationaal poëziefestival
De Bremstruik, Arme Klarenstraat 36, Roeselare, België
*
30 november 2024 – tijd volgt
Boektopia on Tour
Permeke bibliotheek, De Coninckplein 26, 2060 Antwerpen
pers
Alfred Schaffer: Kom tevoorschijn
Lees het volledige artikel online op de website van De Groene of koop De Groene (2024 nummer 16) bij de betere boekhandel.
Helena Van Praet: Herinneringen tot leven wekken via sprokkelspraak
Lees de volledige recensie online op de website van Poëziekant of koop Poëziekrant (2024/2 maart-april) bij de betere boekhandel.
Joost Baars: Dat stomme geluk van wording
Dietske Geerlings: ben ik buiten de zichtbare wereld in het gedichtsveld
Lees de volledige recensie online op Tzum (10 maart 2024).
Jelle van Riet: Liefde en moed, die twee heb je nodig
“De liefde voor taal, muziek en wetenschappen is me met de paplepel ingegoten. Mijn vader was wetenschapper, maar er werd thuis ook veel gelezen en gezongen. Ik schreef, zong en tekende altijd en vond dat vanzelfsprekend tot ik ontdekte dat het lang niet zo vanzelfsprekend is. Eigenlijk heb ik me altijd kunstenaar gevoeld.”
“We zijn zacht en beweeglijk, waar we bestaan.”
“Ik ben altijd buitenmatig nieuwsgierig geweest en ben in mijn werk op zoek gegaan naar nieuw land: een nieuwe taal.”
“Mijn bundels lijken misschien geconstrueerd of conceptueel, maar hun vormen doen zich gaandeweg aan mij voor tijdens het scheppingsproces en kunnen ontstaan juist omdat ik me overgeef. Dat is een interessante paradox. Ook het leven zelf is een gedicht, maar dan wel een waaraan je eeuwig blijft sleutelen.”
“Ik speel ontzettend graag en cultiveer dat, want daar voel ik me het gelukkigst bij. Spelen leidt tot nieuwe ervaringen en nieuwe oplossingen.”
Lees het volledige interview met Rozalie online op De Standaard of in de papieren krant, te koop in de Belgische boekwinkel. In de interviewreeks ‘De plek’ bezoekt De Standaard schrijvers op om over hun schouder mee te kijken naar wat ze zien wanneer ze schrijven. De landschappen tussen de lijnen, de kamers in hun hoofd. Lees hier alle afleveringen.
flaptekst
‘Vanuit dit moment van ontvankelijkheid start Hirs een verrassende en overrompelende verkenning van taal, tijd, ruimte, mens, natuur, waarneming, herinnering.’ Anne ter Beek, Awater
‘In haar natuurgedichten zweeft Rozalie Hirs boven de materie, en geeft de menselijke ervaring een stem.’ Rob Schouten, Trouw
dagtekening van liefdesvormen (2024) van Rozalie Hirs is een autobiografie in gedichten, verhaspelde chronologie tussen mannelijk en vrouwelijk, voelen en denken, in het licht van affectie en liefde. Voor de geliefde natuurlijk. Voor vrienden en onbekenden. Voor de natuur en, in mindere mate, de stad. Bij nacht, dag. Een neuraal netwerk van ervaringen en herinneringen in wording. Een ode aan verandering, aan reizen, leven. Met gedichten als dagtekeningen, vormen van verschijnen en verdwijnen, van geboren worden. Rozalie Hirs keert terug naar een nieuwe eenvoud, de oorsprong van haar liefde voor de taal.
Rozalie Hirs (1965) is een van de toonaangevende dichters van haar generatie. Van haar hand verschenen eerder acht Nederlandstalige dichtbundels, van Locus (1998) tot ecologica (2023), en zes verzamelbundels in andere talen, waaronder haar meertalige manifest gestammelte werke (2017) bij kookbooks, Berlijn. Haar poëzie wordt veelvuldig onderwezen aan Nederlandstalige universiteiten en hogescholen. Haar vorige bundel ecologica (Uitgeverij Vleugels, 2023) werd bekroond met de Jan Campert-prijs 2023.
Poëzie / Paperback / 15 x 21 cm / 80 bladzijden / € 22,99 / ISBN 978 90 214 8970 4 / NUR 306 / Omslag en binnenwerk Michaël Snitker / januari 2024
Voor een alfabetische lijst van alle gepubliceerde gedichten zie Rozalie Hirs’ bibliografie.